SCT na świecie
W obliczu narastających problemów związanych z zanieczyszczeniem powietrza tworzenie Stref Czystego Transportu (SCT) staje się coraz bardziej istotnym elementem polityk miejskich na całym świecie.
Bruksela (Belgia)
Strefa Czystego Transportu w Brukseli została wprowadzona w styczniu 2018 roku. Strefa obejmuje całe terytorium Regionu Stołecznego Brukseli – wszystkie 19 gmin w regionie. Dzięki Strefie znacząco ograniczono emisję najbardziej szkodliwych dla zdrowia substancji zanieczyszczających powietrze pochodzących z transportu drogowego – dwutlenku azotu, pyłów i sadzy.
Od 1 stycznia 2025 brukselska SCT wprowadza kolejne, bardziej wymagające ograniczenia:
- Pojazdy o napędzie benzynowym: norma Euro 3
- Pojazdy ważące poniżej 1305 kg napędzane silnikiem Diesla: norma co najmniej Euro 6 b,c,d-temp
- Pojazdy ważące powyżej 1305 kg napędzane silnikiem Diesla: norma co najmniej Euro 6
- Autobusy i ciężarówki napędzane silnikiem Diesla: norma co najmniej Euro 6
Paryż (Francja)
Paryska SCT zaczęła obowiązywać we wrześniu 2015 roku. Według analiz stwierdzono, że wraz z wprowadzeniem bardziej rygorystycznych wymogów dotyczących wjazdu do strefy LEZ emisje NOx (tlenków azotu) z samochodów osobowych w 2024 r. będą od 76% do 87% niższe od poziomów z 2016 r.
Od stycznia 2025 roku od poniedziałku do piątku w godzinach od 8:00 do 20:00 będą mogły poruszać się:
- Samochody osobowe z silnikiem benzynowym spełniające co najmniej normę Euro 5,
- Z silnikiem Diesla spełniające co najmniej normę Euro 6
- Motocykle spełniające co najmniej normę Euro 3
Barcelona (Hiszpania)
W Barcelonie Strefa funkcjonuje od roku 2020. Obszar obejmuje łącznie 95 km² w obrębie obwodnicy miasta. Ponad 100 kamer do odczytu tablic rejestracyjnych rozmieszczonych w całym mieście automatycznie sprawdza zgodność tablic rejestracyjnych i przypisane do nich normy emisji oraz powiadamia lokalne władze o pojazdach niezgodnych z przepisami, które podlegają karze w wysokości 200 euro lub do 260.
Pojazdy niespełniające norm Strefy mogą poruszać się po obwodnicach, ale nie mogą korzystać ze zjazdów prowadzących do SCT.
Strefa obowiązuję od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00. Ograniczenia obejmują:
- Samochody benzynowe: norma Euro 3
- Samochody napędzane silnikiem Diesla: norma Euro 4
Londyn (Wielka Brytania)
Londyn wprowadził dwa rozwiązania poprawiające jakość powietrza: Low Emission Zone (LEZ – Strefa Czystego Transportu) oraz Ultra Low Emission Zone (ULEZ – Strefa Czystego Transportu o zaostrzonych wymaganiach).
LEZ funkcjonuje 24 godziny na dobę, we wszystkie dni w roku, łącznie z weekendami oraz wszystkimi świętami państwowymi i państwowymi. ULEZ funkcjonuje 24 godziny na dobę, we wszystkie dni w roku, z wyjątkiem Bożego Narodzenia (25 grudnia).
Londyńska LEZ weszła w życie w roku 2008 i dotyczy samochodów użytkowych. Od roku 2021 pojazdy, które chcą być zwolnione z opłat za poruszanie się po niej muszą spełniać normę co najmniej normę Euro 6. Granicę LEZ wyznacza granica Wielkiego Londynu.
Londyńska ULEZ weszła w życie w roku 2019 i dotyczy wszystkich samochodów. Granicę ULEZ również wyznacza granica Wielkiego Londynu Normy emisji, jakie muszą zostać spełnione przez pojazdy, aby być zwolnionym z dobowej opłaty za wjazd do strefy to:
- Samochody i furgonetki benzynowe niespełniające norm Euro 4
- Samochody osobowe i furgonetki z silnikiem Diesla niespełniające norm Euro 6
- Motocykle niespełniające norm Euro 3
ULEZ wyraźnie poprawiła jakość powietrza w Londynie. Badania z 2022 r. pokazały, że już w pierwszym roku funkcjonowania strefy poziom dwutlenku azotu obniżył się o 12% w porównaniu z rokiem poprzednim, a poprawa powietrza była zauważalna już w ciągu pierwszych 3 miesięcy od wejścia strefy w życie.
W latach 2019–2022 ilość emisji tlenku azotu w Londynie spadła o 13 500 ton – jest to równoważność całkowitej emisji powstałych podczas startów i lądowań lotniska Heathrow (lotnisko obsługujące najwięcej pasażerów w Europie) oraz London City Airport.
W samym 2023 roku o 17% zmniejszyła się również emisja pyłów PM2,5
Tutaj znajdziesz więcej informacji na temat wpływu SCT w Londynie na jakość powietrza
Kopenhaga (Dania)
Warunki wjazdu do SCT w Kopenhadze:
– od 1 października 2023 roku samochody osobowe z silnikiem Diesla muszą spełniać co najmniej normę Euro 5 lub zostać po raz pierwszy zarejestrowane najpóźniej 1 stycznia 2011 roku – wcześniej samochody osobowe, niezależnie od rodzaju silnika, nie podlegały ograniczeniom wjazdu.
czytaj więcej
- od 1 lipca 2023 roku samochody dostawcze z silnikiem Diesla do 3,5 tony muszą spełniać co najmniej normę Euro 5 lub zostać zarejestrowane po raz pierwszy najpóźniej do 1 września 2016 roku.
- od 1 stycznia 2022 roku ciężarówki z silnikiem diesla powyżej 3,5 tony muszą spełniać co najmniej normę Euro 6 lub zostać zarejestrowane po raz pierwszy najpóźniej do 1 stycznia 2015 roku.
- od 1 stycznia 2022 roku autobusy z silnikiem diesla powyżej 3,5 tony i posiadające więcej niż dziewięć miejsc siedzących (wraz z kierowcą) muszą spełniać co najmniej normę Euro 6 lub zostać zarejestrowane po raz pierwszy najpóźniej do 1 stycznia 2015 roku..
Mediolan (Włochy)
Mediolan posiada SCT o dużym zasięgu i składającą się z kilku obszarów. Od 2019 r. obowiązuje „Obszar B”, zakazujący wjazdu pojazdów najbardziej zanieczyszczających środowisko na obszarze obejmującym 75% miasta.
czytaj więcej
Normy emisyjne dla pojazdów mogących wjechać do miasta będą podnoszeone do roku 2030. Docelowo miasto chce wyeliminować wszystkie z ruchu po Strefie wszystkie samochody napędzane silnikiem diesla. „Obszar C” dodatkowo ogranicza ruch i pozwala uniknąć zatorów w centrum miasta.
Wraz z ograniczeniami dla najbardziej szkodliwych samochodów miasto zwiększa kursów autobusów o docelowo chce, aby w 2030 roku wszystkie autobusy posiadały napęd elektryczny. Mediolan to miasto o jednym z najwyższych wskaźników zanieczyszczenia powietrza w Europie. Miasto szacuje, że dzięki SCT w „Obszarze B” do 2026 r. zanieczyszczenie PM10 i NOx zmniejszy się o połowę.
Madryt (Hiszpania)
SCT w centrum Madrytu (Madrid Central) została wprowadzona w listopadzie 2018 roku, aby zmniejszyć poziomy zanieczyszczenia powietrza, które wielokrotnie były w stolicy Hiszpanii przekraczane.
czytaj więcej
Do wjazdu do SCT dopuszczone są samochodu benzynowe spełniające normę emisji co najmniej Euro 3, z silnikiem Diesla spełniające normę co najmniej Euro 4 oraz motocykle z normą co najmniej Euro 2.
Madryt posiada stacje monitorowania jakości powietrza, które gromadzą dane dla Europejskiej Agencji Środowiska (EEA). Spośród 33 stacji monitorujących w Madrycie jedna znajduje się w centralnej strefie Madrytu. Analiza tych danych pod kątem stężenia dwutlenku azotu (NO2) wykazała, że SCT skutecznie ograniczyła zanieczyszczenie o 18,6%.
Redukcja zanieczyszczeń nie jest jedynym miernikiem mierzącym skutki tej polityki: innym jest zmniejszenie zatorów komunikacyjnych. Dane z ponad 4000 stacji monitorujących ruch w odstępach 15-minutowych, wykazały, że natężenie ruchu w SCT zmniejszyło się o 16%.
Przeciwnicy sugerowali, że SCT przeniesie koncentrację zanieczyszczeń z centrum Madrytu na jego obrzeża, tak się nie stało — powodem tego może być m.in. zmiana przyzwyczajeń transportowych.
Guadalajara (Meksyk)
Od stycznia 2024 Strefa Czystego Transportu funkcjonuje również w Guadalajarze.
czytaj więcej
Badania przeprowadzone na potrzeby projektu SCT wykazały, że głównym źródłem emisji zanieczyszczeń w centrum miasta są samochody, a następnie motocykle i lekkie pojazdy ciężarowe. Zmiany w centrum miasta na przestrzeni ostatniej dekady polegały na stworzeniu wyznaczonych przestrzeni i oraz określenia godzin załadunku i rozładunku towarów a także wprowadzeniu ograniczenia prędkości do 30 km/h.
Celem Guadalajary jest osiągnięcie 90% redukcji emisji CO₂ i 92% redukcji emisji sadzy do 2030 r. Prognozowane rezultaty obejmują wzrost średniej długości życia mieszkańców a także przyciągnięcie prawie 142 000 pieszych i ponad 4900 rowerzystów rocznie.
Portland (USA)
Miasto Portland w sierpniu 2024 roku rozpocznie realizację pilotażowego projektu Strefy Zerowych Emisji dla Dostawców (Zero-Emission Delivery Zone). Pilotażowa Strefa będzie funkcjonować przez około sześć miesięcy – do lutego 2025 r.
czytaj więcej
Strefa przez sześć miesięcy na terenie miasta będzie faworyzowała pojazdy użytkowe o zerowej emisji. W tym czasie miasto będzie gromadziło dane i współpracować z zainteresowanymi stronami.
Na zakończenie projektu pilotażowego Miasto przygotuje raport końcowy zawierający najważniejsze ustalenia i zalecane dalsze kroki..
Dżakarta (Indonezja)
Władze stolicy Indonezji uznały, że SCT może przyczynić się do poprawy powietrza w mieście liczącym ponad 10 milionów mieszkańców. Transport w mieście odpowiada za 64% stężeń tlenków azotu (NOx) oraz 58% pyłów PM2,5.
czytaj więcej
Dżakarta swój pierwszy program pilotażowy SCT przeprowadziła w dzielnicy Kota Tua, obecnie przygotowuje się do rozszerzenia jej powierzchni.
Indonezyjski Instytut Polityk Transportowych i Rozwojowych przygotował dokument „Mapa drogowa SCT w Dżakarcie”, w którym formułuje zalecenia obejmujące wyznaczony obszar SCT i etapy jego wdrażania, jako jedną ze strategii Dżakarty mającą na celu zmniejszenie zanieczyszczeń transportowych.
